Opryszczka to zakażenie wirusem HSV-1 lub HSV-2, które najczęściej atakują jamę ustną i wargi, a także narządy płciowe. Zazwyczaj zakażenie wirusem opryszczki nie jest groźne i przy zastosowaniu leczenia przeciwwirusowego szybko mija. Niestety, czasem zdarza się, że wirus opryszczki atakuje również inne tkanki i części ciała, np. oczy albo mózg, co stanowi już zagrożenie dla zdrowia.

Z tekstu dowiesz się:

• co to jest opryszczka i jakie są jej przyczyny,
• jak można zarazić się opryszczką,
• czy opryszczka na wardze to jedyna odmiana choroby,
• czy istnieje skuteczny lek na opryszczkę.

Opryszczka to choroba znana od tysiącleci. Opisywali ją już starożytni Egipcjanie i Sumeryjczycy, znana była starożytnym Grekom, a jej łacińska nazwa herpes pochodzi z manuskryptów autorstwa Hipokratesa.

Opryszczka to zakażenie wirusem Herpes simplex virus (HSV) typu 1 (HSV-1) lub typu 2 (HSV-2). Efektem zakażenia pierwszym z nich jest opryszczka wargowa, która – jak sama nazwa wskazuje – rozwija się w obrębie warg i błon śluzowych jamy ustnej. Wirus HSV-2 najczęściej wywołuje opryszczkę narządów płciowych, choć nie jest to regułą – czasami dzieje się bowiem na odwrót.

Opryszczka – jak można się nią zarazić?

Okres wylęgania opryszczki wynosi zazwyczaj od 6 do 8 dni. Wirus HSV-1 przenosi się w ślinie przez znajdującą się w pęcherzykach wydzielinę oraz poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą. Może stać się to podczas pocałunku, poprzez używanie wspólnych ręczników, picie z jednego naczynia albo jedzenie jednymi sztućcami. Najczęściej do pierwszego zakażenia dochodzi we wczesnym dzieciństwie – szacuje się, że zarażonych wirusem HSV-1 może być nawet 90% osób dorosłych, jednak nie u wszystkich zakażenie przyjmuje postać objawową.

Jeśli chodzi o wirusa HSV-2, najczęściej przekazywany jest drogą kontaktów seksualnych, a do zakażeń dochodzi u osób dorosłych.

Opryszczka – objawy

Opryszczka wargowa jest prosta w rozpoznaniu. Na początku osoba zakażona odczuwa w okolicach warg i jamy ustnej świąd, pieczenie i zwiększoną tkliwość. Po 2-3 dniach pojawiają się niewielkie, bolesne pęcherzyki wypełnione płynem, które z czasem pękają, pozostawiając nadżerki, owrzodzenia i bolesne ranki. Zmiany goją się samoistnie w ciągu 10-12 dni i nie pozostawiają śladów.

Zdarza się, że opryszczka na wardze przekształca się w opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – dzieje się tak wtedy, gdy zmiany występują również na błonach śluzowych wewnątrz ust. Przebieg zakażenia jest cięższy, towarzyszyć mu może złe samopoczucie i gorączka.

Zakażenie wirusem HSV-1 może przyjąć również postać zanokcicy opryszczkowej (zakażenie wału paznokciowego) występującej najczęściej u pracowników ochrony zdrowia, zapalenia spojówek i rogówki mogącego doprowadzić do utraty wzroku oraz opryszczkowego zapalenia mózgu – rzadkiej, ale bardzo groźnej choroby, która skończyć się może trwałym porażeniem nerwowym, a nawet śmiercią.

Opryszczka wargowa – diagnostyka

Opryszczka wargowa jest na tyle charakterystyczna, że jej rozpoznanie przez lekarza rodzinnego, internistę czy dermatologa nie stanowi większego problemu. Jeśli zakażenie przyjmuje cięższą postać, konieczne mogą być badania laboratoryjne krwi wykrywające swoiste przeciwciała oraz badania PCR wykrywające geny wirusów.

Opryszczka – metody leczenia

Jeśli opryszczka ma miejscowy charakter i niewielkie nasilenie, to nie wymaga leczenia – zmiany ustępują samoistnie w ciągu kilkunastu dni. Oczywiście miejscowo zastosować można lek na opryszczkę o działaniu przeciwwirusowym, np. acyklowir, denotywir, dokozanol lub tromantadynę. Przeciwbólowo i przeciwzapalnie działają również inne substancje, np. pasta cynkowa. Popularny wśród pacjentów jest także plaster na opryszczkę, nasączony substancjami przyspieszającymi gojenie zmian.

Jeśli ktoś raz zaraził się wirusem opryszczki, to zmiany będą pojawiać się okresowo przez całe życie, np. w okresach zimna, mrozu i spadku odporności organizmu. Leczenie przeciwwirusowe sprawia jednak, że aktywacja wirusa następuje coraz rzadziej, a przebieg jest łagodniejszy.